Zielarstwo – program

„Fitoterapia a medycyna współczesna”

1. Wprowadzenie w zagadnienia ziołolecznictwa i fitoterapii
2. Wyjaśnienie podstawowych pojęć:
   1. Zielarstwo
   2. Roślina
   3. Zioła
   4. Rośliny zielarsko-lecznicze
   5. Surowiec leczniczy
   6. Od czego zależy działanie ziół
   7. Co należy rozumieć pod pojęciem „przyprawy roślinne”?
   8. Czym różni się nazwa surowca zielarskiego (łacińska) od nazwy botanicznej rośliny
   9. Co należy rzumieć pod pojęciem „farmakognozja”
3. Co należy rozumieć pod pojęciem „choroba”

10. Jak broni się organizm człowieka przed chorobami?
11. Ocena leku chemicznego i roślinnego
12. Zioła pomocne po antybiotykoterapii

4. Wstawka informacyjna – 30 wybranych i sprawdzonych receptur zielarskich stosowanych w różnych grupach schorzeń (dot. około 100 receptur – w czasie wykładów planuje się wprowadzenie 3-ch wstawek informacyjnych po około 30 receptur – prostych i skutecznych do zastosowania w warunkach domowych)
5. Zbiór i przechowywanie ziół – kiedy, o jakiej porze należy zbierać zioła, suszyć; czas przechowywania ziół.
6. Przygotowywanie ziół do zastosowania wg. O.O. Klimuszko
7. Ziołolecznictwo współczesne
   1. Ziołolecznictwo tradycyjne – ludowe
   2. Ziołolecznictwo bardziej nowoczesne oparte na izolowanych substancjach roślinnych
   3. Racjonalne posługiwanie się lekami roślinnymi
   4. Wprowadzenie w zagadnienie farmakognozji
8. Podstawowe grupy chorób, które mogą być leczone ziołami lub ziołami w połączeniu z innymi metodami leczenia, a także inne schorzenia trapiące człowieka współczesnej cywilizacji, w leczeniu których skuteczne są zioła.
9. Co leczy w ziołach? (szersze ujęcie)
10. Zioła jako środki wzmacniające mechanizm odporności
    1. Główne związki biologiczne czynne
    2. Wyjaśnienie pojęć:
       • Układ immunologiczny
       • Immunostymulacja i immunostymulatory
       • Immunostymulatory roślinne
    3. Rola interferonu w organizmie człowieka
    4. Działanie preparatów immunologicznych (pojedynczych i złożonych) – wyjaśnienie pojęć: granulocyty, makrofagi, limfocyty, leukocyty, fagocyty
    5. Jak stosować leki immunostymulujące?
       1. Terapia pulsująca (przerywana)
11. II Wstawka informacyjna – ok. 30 wybranych i sprawdzonych receptur zielarskich stosowanych w różnych grupach schorzeń
12. Czy i kiedy zioła mogą szkodzić?
13. Zasady stosowania ziół – tyko sygnał o trwałości ziół.
14. Działanie leków roślinnych przeciw drobnoustrojom
    1. Działanie przeciwbakteryjne surowców i przetworów zielarskich
    2. Działanie przeciwgrzybicze surowców i przetworów zielarskich (fungicidum) (w zakażeniach zewnętrznych)
    3. Działanie przeciwwirusowe (virusocidum)
    4. Działanie przeciwzapalne
    5. Działanie immunostymulujące
15. Podział ziół na 4 grupy podstawowe
16. Czy zioła mogą działać toksycznie – toksyczne działanie leków roślinnych (przykłady – na konkretnych surowcach)
17. Podstawowe wiadomości n.t. roślinnych surowców leczniczych – farmakognozja
    1. Omówienie – 27 surowców pierwotnych
    2. Omówienie – 8 surowców wtórnych (w jakimś stopniu przetworzonych)
18. Podział surowca zielarskiego wg. organów stanowiących surowiec – podział ten est najbardziej przydatny dla celów ziołolecznictwa
19. Wartość surowców zielarskich i ich działanie – od czego zależy?
    1. Czynniki wpływające ba wartość ostateczną surowca zielarskiego
20. Podział surowców roślinnych w układzie działania farmakologicznego i zastosowanie w fitoterapii:
    1. Wg. Witolda Poprzęckiego
    2. Wg. Instytutu Roślin i Przetworów Zielarskich w Poznaniu
21. Zbiór surowca zielarskiego
    1. Miejsce zbioru ziół
    2. Pora zbioru ziół
22. Wyodrębnienie związków biologicznie czynnych z surowców zielarskich – w warunkach przemysłowych oraz w warunkach domowych – wprowadzenie
23. Postacie leku roślinnego
    1. Leki enferalne – przyjmowane doustnie
    2. Leki parenferalne – wprowadzane z pominięciem przewodu pokarmowego
    3. Leki do stosowania zewnętrznego

(abc – prezentacja wybranych leków)

24. Standaryzacja leku roślinnego – wyznaczanie parametrów jakościowych oraz metodyka ich badania
    1. Czego dotyczy i co obejmuje standaryzacja
    2. Jakie metody chromatografii stosowane są w czasie standaryzacji
25. Wyciągi roślinne i ich otrzymywanie wg. prof. farm. lek. med. Janiny Majcherek
26. Rozpuszczalność substancji czynnych w wodzie – wg. prof. A Ożarowskiego
27. Przygotowywanie wyciągów wodnych w warunkach domowych oraz wyciągów alkoholowych za pomocą tzw. turboekstrakcji
28. Zażywanie ziół (po konsultacji z lekarzem prowadzącym leczenie)
29. Dawkowanie ziół – w zależności od wieku, stanu zdrowia, postaci leku, strefy klimatycznej, surowca
30. III wstawka informacyjna – sprawdzone receptury zielarskie stosowane w różnych grupach schorzeń
31. Ziołolecznictwo przyszłości wg. prof. Aleksandra Ożarowskiego
32. Aktualna pozycja leku roślinnego w świecie – prof. Jerzy Lutomski
33. Prezentacja najnowszych wyników badań naukowych w zakresie przeciwwskazań, działania ubocznego i interakcji stosowanych ziół w oparciu o publikację „Rośliny lecznicze w fitoterapii” wydanej przez Instytut Roślin i Przetworów Zielarskich w Poznaniu w 1994 r.
34. Preparaty roślinne w różnych postaciach: drażetki, tabletki powlekane, kapsułki, maści i żele, syropy farmaceutyczne i specyfiki płynne wytwarzane przez polskich producentów z głównym ukierunkowaniem na przedsiębiorstwa Herbapol oraz inne współpracujące z IRiPZ w Poznaniu

 

 

Choroby gastryczne, profilaktyka oraz leczenie żywieniem i ziołami

1. Informacja ogólna dotycząca chorób układu pokarmowego w Polsce oraz informacja ogólna o kondycji zdrowotnej społeczeństwa
2. Rola i funkcje układu pokarmowego człowieka
   1. Budowa układu pokarmowego
   2. Podstawowe funkcje układu pokarmowego
   3. Trawienie i wchłanianie – znaczenie dla zdrowia
3. Prezentacja pracy układu pokarmowego od jamy ustnej do odbytu z uwzględnieniem zaburzeń, ich skutków oraz prostych sposobów eliminacji początkowych objawów sygnalizujących możliwość pojawienia się chorób układu pokarmowego.
4. Znaczenie prawidłowego odżywiania dla zdrowia
5. Jak unikać zatruwania organizmu żywnością
   1. Ogólna informacja o jakości zdrowotnej polskiej żywności i jej wpływie na rozwój chorób powstających w wyniku nieodpowiedniego żywienia
   2. Azotany w żywności i wodzi – zabezpieczanie się prze szkodliwymi skutkami nawożenia azotowego i stosowania azotanów jako dodatków do żywności
   3. Jak można poprawić jakoś wody pitnej – kranówki
   4. Ograniczanie ilości metali ciężkich w żywności
   5. Ograniczanie ilości pestycydów w żywności
   6. Sposoby neutralizowania lub ograniczania naturalnych substancji toksycznych występujących w żywności
   7. Ograniczenie szkodliwego działania artykułów mięsnych
   8. Wpływ obróbki kulinarnej na zdrowie człowieka – gotowanie, duszenie, smażenie, dobór tłuszczów do smażenia, pieczenia oraz do spożywania na surowo z uzasadnieniem
   9. Jak ustrzec się przed zakażeniem salmonellą?
   10. Białko w diecie – nadmiar, niedobór i konsekwencje zdrowotne
   11. Ograniczenie szkodliwego działania ryb
   12. Ograniczenie szkodliwego działania pleśni (mykotoksyn)
   13. Bezpieczne przechowywanie pieczywa
   14. Masło czy margaryna – plusy i minusy, zalecenia dla różnych grup wiekowych chorych i rekonwalescentów
   15. Dlaczego należy ograniczać spożywanie żywności zawierającej substancje obce – plusy i minusy zdrowotne, wyniki badań (np. w keczupach stwierdzono 7-krotne przekroczenie glutaminianu sodu).
   16. Dlaczego należy eliminować z użycia garnki aluminiowe, jak ograniczać ilość spożywanego glinu
   17. Dlaczego należy ograniczać spożywanie owoców cytrusowych na korzyść owoców rodzimych
   18. Zbawienne działanie przypraw oraz ryzyko ich stosowania
6. Jak unikać zatruwania organizmu?
7. Wątroba – główny narząd przemiany materii w ustroju człowieka
   1. Funkcje wątroby
   2. Dbajmy o wątrobę
   3. Czego nie znosi wątroba
   4. Owoc kminku – przyprawa i lek
   5. Zioła oraz przetwory zielarskie w profilaktyce i leczeniu wątroby
   6. Receptury ziołowe zalecane w walce z kamicą żółciową – 9 recept
   7. Warunki konieczne do spełnienia przed zastosowaniem naturalnych sposobów profilaktyki i leczenia kamicy żółciowej.
   8. Informacje podsumowujące o wątrobie
   9. Inne schorzenia wątroby i dróg żółciowych – profilaktyka oraz leczenie ziołami oraz innymi metodami medycyny naturalnej
   10. Marskość wątroby – przyczyny, objawy, profil, leczenie
8. Bielactwo nabyte – metody medycyny naturalnej
9. Naturalne sposoby likwidacji nadkwasoty
10. Naturalne sposoby likwidacji niedokwaśności, braku soków żołądkowych
11. Przyczyny powstawania choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy – profil i leczenie choroby dietą (żywieniem) i ziołami
12. Zapalenie wrzodziejące jelita grubego, nieżyt jelita grubego – profil oraz leczenie żywieniem i ziołami
13. Jak uniknąć raka jelita grubego?
14. Co należy rozumieć pod pojęciem „zespół złego wchłaniania”?
15. Otręby owsiane – produkt, który zdobywa świat
16. Siemię lniane w profilaktyce i leczeniu chorób przewodu pokarmowego
17. Rola i znaczenie błonnika w diecie – kiedy pomaga, kiedy szkodzi
18. Nagietek lekarski – ciekawostki i wyniki badań
19. Biegunki – naturalne sposoby leczenia
20. Zaparcia – różne sposoby likwidacji zaparć w oparciu o dietę, zioła, ćwiczenia gimnastyczne itp.
21. Hemoroidy – guzy krwawicowe, krwawice, żylaki odbytu – profilaktyka oraz leczenie naturalne
22. Kit pszczeli – najstarszy lek słowiańszczyzny – jego znaczenie w profilaktyce i leczeniu wielu chorób
    1. Maść propolisowa
    2. Propolizat
    3. Mleko propolisowe
    4. Emulsja wodno–propolisowa
23. Leczenie dietetyczne chorób układu trawienia
    1. Choroba wrzodowa
    2. Kamica żółciowa
    3. Ostre wirusowe zapalenie wątroby, przewlekłe zapalenie wątroby, marskość wątroby
    4. Przewlekłe zapalenie trzustki
    5. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego
    6. Nawykowe zaparcie stolca
    7. Wskazówki dietetyczne dla chorych na zespół jelita nadwrażliwego
    8. Wskazówki dietetyczne przy schorzeniach trzustki
24. Cukrzyca – zioła w profilaktyce i terapii cukrzycy
25. Witaminy – awitaminoza i hiperwitaminoza
    1. Ofiary zatonięcia w tabletkach
    2. „Trujące witaminki” w owocach cytrusowych
26. Jak zdrowo żyć – rady O.O. Groude
27. Przyprawy roślinne i ich znaczenie w racjonalnym żywieniu i profilaktyce zdrowotnej
    1. 30 receptur na różne schorzenia na bazie przypraw roślinnych

 

 

Naturoterapia chorób układu krążenia

Choroby układu krążenia – profil oraz leczenie żywieniem, ziołami i innymi metodami medycyny naturalnej

 

1. Wprowadzenie – przegląd zdrowotny społeczeństwa polskiego
2. Funkcje oraz ogólna budowa układu krążenia i serca (w celu świadomego stosowania zaleceń)
   1. Trzy podstawowe funkcje: odżywcza, regulacyjna i termoregulacyjna
   2. Budowa układu krążenia i serca
   3. Budowa tętnicy
3. Definicja miażdżycy
4. Teoria powstawania miażdżycy
5. Naciek miażdżycowy
6. Gospodarka tłuszczowa (lipidowa) w miażdżycy
7. Rola i znaczenie tłuszczów w ciele człowieka
   1. Kwasy tłuszczowe nasycone – zalety i wady
   2. Kwasy tłuszczowe nienasycone – zalety i wady
   3. Trans – niebezpieczna pozycja
8. Cholesterol – wróg czy przyjaciel?
   1. Trakcje lipoproteiny o wysokiej gęstości HDL
   2. Trakcje lipoproteiny o niskiej gęstości LDL
   3. Trakcje lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości VLDL
9. Obrazowe przedstawienie przemieszczania się cholesterolu w organizmie człowieka z uwzględnieniem poszczególnych jego funkcji wg. prof. Walkera Pudla
10. Trzy główne przyczyny powodujące podnoszenie poziomu cholesterolu we krwi
11. Inne czynniki ryzyka miażdżycy:
    1. Nieprawidłowe odżywianie, podwyższony poziom cholesterolu
    2. Płeć
    3. Skłonność genetyczna
    4. Lipidy
    5. Nadciśnienie tętnicze krwi
    6. Cukrzyca
    7. Otyłość
    8. Dym tytoniowy
    9. Serce a alkohol
    10. Doustne środki antykoncepcyjne
    11. Kwas moczowy
    12. Serce a żelazo
    13. Serce a kwas foliowy
    14. Jama ustna i zęby
    15. Wysiłek fizyczny
12. Skutki zdrowotne miażdżycy
    1. Niedotlenienie serca (dusznica bolesna), choroba wieńcowa
    2. Zespół x
    3. Ciche (nieme) niedotlenienie serca
    4. Angina Prinzmetala
    5. Typowy zawał serca
    6. Udar krwotoczny – krwotok mózgowy
    7. Zakrzep tętnic mózgowych
    8. Przejściowe niedotlenienie mózgu
    9. Niedokrwienie kończyn dolnych
13. Naturoterapia miażdżycy i jej skutków
    1. Wybrane 33 zasady prawidłowego żywienia
    2. Naturoterapia miażdżycy i jej skutków
       1. Zalecenia podstawowe
       2. Codzienne postępowanie
       3. Zalecenia dodatkowe
    3. Uzasadnienie proponowanych zaleceń, dla dociekliwych słuchaczy:

• Dlaczego należy spożywać otręby owsiane
• Dlaczego wprowadzono do metody naturoterapii olej z nasion wiesiołka
• Zalecane dawki oleju z wiesiołka
• Dlaczego należy spożywać siemię lniane lub produkty otrzymane na jego bazie
• Czy stosowanie kminku może być pomocne w terapii miażdżycy
• Dlaczego cebulę i czosnek preferuje się w profilaktyce i leczeniu miażdżycy
• Czy i dlaczego nagietek lekarski może być pomocny w profilaktyce i leczeniu miażdżycy
• Jakie znaczenie w profilaktyce i leczeniu miażdżycy spełnia ziele skrzypu
• Dlaczego miłorząb japoński (Gingko biloba) jest pomocny w profilaktyce i terapii przeciwmiażdżycowej?

14. Prezentacja pojedynczych ziół i mieszanek ziołowych stosowanych w profilaktyce i leczeniu miażdżycy i jej skutków
15. Prezentacja przetworów zielarskich polecanych w profilaktyce i terapii przeciwmiażdżycowej
16. Woda a serce – 11 zaleceń
17. Cholesterol – wróg czy przyjaciel
18. Najnowsze wyniki badań naukowych nad stosowaniem terapeutycznym czosnku w profilaktyce i leczeniu wielu chorób
    1. Rola skrzypu polnego w profilaktyce i leczeniu chorób układu krążenia i innych

Naturoterapia chorób urologicznych

1. Budowa układu moczowego
2. Podstawowe funkcje układu moczowego – filtra-giganta!

• Wydalnicza
• Wydzielnicza
• Metaboliczna

3. Symptomatologia urologiczna

• Bóle
• Gorączka
• Inne objawy
• Zaburzenia w oddawaniu moczu
• Częstomocz

4. Moczenie nagłe

1. Bolesne oddawanie moczu
2. Nietrzymanie moczu
3. Moczenie moczowodowe
4. Nietrzymanie moczu wysiłkowe
5. Bezwiedne moczenie
6. Trudności w oddawaniu moczu
7. Zatrzymanie moczu
8. Inne

Po czym można poznać, ze nerki szwankują, i co zrobić w tej sytuacji?

1. Dlaczego pilny kontakt z lekarzem jest konieczny?
2. Badania ogólne moczu oraz badanie moczu na posiew celnym materiałem diagnostycznym
3. Inne metody diagnostyczne w chorobach urologicznych
4. Nieprawidłowe składniki moczu – o czym świadczą
   1. Ropomocz
   2. Krwiomocz
   3. Bakteriomocz
   4. Pneumaturia
5. Budowa chemiczna moczu
   1. Białkomocz
   2. Cukromocz
   3. Hemoglobina
6. Badania moczu
   1. Ciężar właściwy moczu
   2. Skąpomocz
   3. Barwa moczu
   4. Przejrzystość moczu
   5. pH moczu
   6. Woń moczu – aromatyczna, amoniakalna, gnilna, acetonowa
   7. Białkomocz
7. Mikroskopowe badania osadu – bezpośrednio po oddaniu moczu
8. Choroby nerek, pęcherza
   1. Zakażenia układu moczowego – przyczyny
   2. Kamica nerkowa
   3. Kamica moczowodowa
   4. Kamica pęcherzowa
   5. Kamień cewki moczowej
   6. Kamienie nerkowe: szczawianowe i apatyty, kamienie z kwasu moczowego, kamienie z fosforanu magnezowo-amonowego i z cystyny
   7. Typowe objawy kamicy
   8. Znaczenie pH moczu w leczeniu kamicy
9. Zioła i dieta w terapii gruczołu krokowego (prostaty)
10. Inne choroby układu moczowego – naturoterapia
    1. Niewydolność nerek – ryzyko z nią związane, jako końcowy akord większości przewlekłych chorób nerek
    2. Mocznica
11. Naturoterapia chorych zatok, stanów zapalnych zatok
12. Naturoterapia w walce z cuchnącym potem
13. Naturoterapia puchliny wodnej
14. Pielęgnacja włosów ziołami i dietą
15. Naturoterapia moczenia nocnego
16. Naturoterapia na osłabioną sprawność intelektualną

Naturoterapia chorób reumatycznych – dieta, zioła oraz przetwory zielarskie w profilaktyce i leczeniu schorzeń reumatycznych

14. Co to jest reumatyzm – czyli gościec stawowy?
15. Przebieg gośćca – reumatyzmu:
    1. Gorączka reumatyczna (ostry gościec stawowy)
    2. Reumatoidalne zapalenie stawów (GPP)
    3. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK)
    4. Reumatyzm tknake miękkim (reumatyzm pozastawowy)
    5. Choroba zwyrodnieniowa stawów i kręgosłupa (gościec zwyrodniający)
16. Najczęstsze cechy wspólne schorzeń reumatycznych:
    1. Ból
    2. Sztywność – ograniczenie ruchomości stawów
    3. Dysfunkcja kończyn, kręgosłupa
    4. Gorączka (maluchy)
    5. Czasem zmiany w narządach wewnętrznych (np. sercu)
17. Budowa stawu i jego funkcje
    1. Co należy rozumieć pod pojęciem „staw”? (główka, panewka, powierzchnie stawowe, chrząstki-amortyzatory, torebka stawowa, błona maziowa torebki stawowej, maź stawowa)
    2. Co gwarantują prawidłowo funkcjonujące stawy?
    3. Rodzaje stawów (jednoosiowe, dwuosiowe)
    4. Co powoduje, ze staw się rusza (mięśnie, więzadła, ścięgna)
18. Dieta w profilaktyce i leczeniu chorób reumatycznych
19. Zioła w profilaktyce i leczeniu chorób reumatycznych
20. Leczenie chorób reumatycznych jadem pszczelim
21. Metody fizykoterapeutyczne i inne w terapii chorób reumatycznych – stosowane po konsultacji z lekarzem prowadzącym leczenie

Osteoporoza – profilaktyka oraz leczenie żywieniem, ziołami oraz gimnastyką z uwzględnieniem medycznych metod diagnostycznych

1. Co to jest osteoporoza
2. Skala problemu osteoporozy w Polsce i na świecie
3. Podstawowe przyczyny osteoporozy i jej rodzaje
4. Informacja ogólna o kościach
5. Rola wapnia w organizmie człowieka
6. Metody diagnozowania osteoporozy
7. Kto powinien poddać się badaniu profilaktycznemu?
8. Profilaktyka i leczenie osteoporozy
   1. Rola diety
   2. Rola ruchu
   3. Rola ziół
   4. Cel terapii naturalnej

Uwaga! Przed omówieniem osteoporozy omówione zostaną:

1. Układ kostny
2. Wzrost kości
3. Tworzenie i niszczenie kości
4. Cechy kości
5. Struktura kości
6. Rodzaje kości

43. Skuteczna i rozsądna walka z nadwagą i otyłością